Η
λογοτεχνία είναι η έκφραση λόγου μέσω
γραπτών και προφορικών προϊόντων. Κατά
κύριο λόγο αποτελείται από ένα σύνολο
γραπτών κειμένων μιας συγκεκριμένης
κοινότητας. Το βασικό στοιχείο των
λογοτεχνικών κειμένων είναι η
“λογοτεχνικότητα”. Με τον όρο
“λογοτεχνικότητα” εννοούμε, όταν ο
λογοτέχνης με τη χρήση διαφόρων
τεχνασμάτων “παραμορφώνει” τη συμβατική
γλώσσα.
Στη
σύγχρονη εποχή, η λογοτεχνία είναι ένας
χώρος ελεύθερης έκφρασης συναισθημάτων,
φαντασίας και σκέψεων μέσω του λόγου.
Ένα λογοτεχνικό κείμενο συγκροτείται
από τη γραφή, την αφήγηση και την ανάγνωση,
και έχει την ιδιότητα να ταξιδεύει
κανείς σε ένα γοητευτικό κόσμο.
Η
πρώτη χρήση του όρου “Λογοτεχνία”
εμφανίστηκε από τον Νικήτα Ευγενειανού
τον 12ο αι., με τη σημασία της ρητορικής
χρήσης του λόγου, της καλλιέπειας. Στη
συνέχεια χρησιμοποιήθηκε από τον Ιωάννη
Πανταζίδη το 1886, στο άρθρο του «Φιλολογία,
Γραμματολογία, Λογοτεχνία», στο περιοδικό
Εστία, που η έννοια του όρου διατηρείται
μέχρι και σήμερα.
Ο
Α. Κυπριανός φάνηκε να είναι διστακτικός
στον νέο όρο “λογοτεχνία” και προτιμούσε
τον καθιερωμένο όρο “φιλολογία”,
υποστηριζόμενος, ότι δεν θα γίνει
αποδεχτός ο νέος όρος από τους αναγνώστες.
Ο όρος “φιλολογία” δήλωνε τα μνημεία
του λόγου και την επιστήμη. Μέχρι και
το 1920 υπήρχε και ο όρος “ελαφρά φιλολογία”,
που αναφερόταν στα λογοτεχνικά έργα.
Η
λογοτεχνικά κείμενα ταξινομούνται σε
τρεις κατηγορίες: πεζογραφία, ποίηση
και θέατρο. Τα σημαντικότερα είδη λόγου
είναι: μυθιστόρημα, διήγημα, νουβέλα,
έπος, ωδή, σονέτο, μπαλάντα, πεζόμορφο
ποίημα, τραγωδία, κωμωδία. Τα είδη του
πεζού λόγου είναι: απομνημονεύματα,
δοκίμιο, χρονογράφημα, αυτοβιογραφία,
βιογραφία και ταξιδιωτικά κείμενα, τα
οποία θεωρούνται ως λογοτεχνικά μόνο
με την ευρεία σημασία του όρου.
Ένας
λογοτέχνης βασίζεται στην έμπνευση και
το ένστικτο του. Με τη σκέψη, τη
διεισδυτικότητα, το λεξιλόγιο και το
χιούμορ του πρέπει να ανοίγει νέους
ορίζοντες, να προτείνει λύσεις για τα
προβλήματα που συναντά η κοινωνία και
να ξεκουράζει τον αναγνώστη από την
καθημερινότητά του. Το γεγονός, ότι το
λογοτεχνικό κείμενο δίνει λύσεις στα
σύγχρονα προβλήματα του αναγνώστη,
επικρατεί η άποψη, ότι η λογοτεχνία
είναι ο καθρέφτης της εποχής της.
Η διαφορά ανάμεσα στα απλά κείμενα πληροφόρησης και στη λογοτεχνία είναι, ότι προκαλεί ενδιαφέρον, αφυπνίζει
συναισθήματα και αναμνήσεις, και τέλος καλλιεργείται
το ένστικτο της κριτικής.
